هدف این مطالعه بررسی سؤالات طیف لیکرت با دو ویکرد نظریه کلاسیک آزمون و نظریه سؤال پاسخ و قرار دادن نتایج این دو رویکرد در کنار یکدیگر و پاسخ به این سؤال "آیا نتایج این دو رویکرد همسو بوده یا اینکه در تضاد با یکدیگرند؟" است. روش پژوهش از نوع توصیفی و از حیث داده ها یک روش تحلیل ثانویه است. آزمودنی های مورد مطالعه در این پژوهش شامل 977 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه اول بودند که با حذف افراد در مرحله غربالگری داده ها، در نهایت تحلیل سؤالات برونگرایی بر روی اطلاعات 783 نفر آزمودنی، تحلیل سؤالات گشودگی بر روی اطلاعات 763 نفر آزمودنی و تحلیل سؤالات مسئولیت پذیری نیز بر روی اطلاعات 784 نفر آزمودنی انجام شد. ابزار پژوهش 3 خرده مقیاس برون-گرایی، گشودگی و مسئولیت پذیری آزمون شخصیت نئو بود. نتایج تحلیل های آماری نشان داد که هرچه همسانی درونی سؤالات بالاتر باشد نتایج دقیق تر و معتبرتری از مدل مدرج پاسخ به دست می آید و برای سؤالات با همسانی درونی پایین از طریق این مدل باید بسیار محتاط عمل کرد، زیرا ممکن است آستانه سؤالات را به صورت وارونه نشان داده یا ضریب تشخیص سؤالات را منفی یا مثبت کاذب نشان دهد. در مجموع کاربرد همزمان روش های مختلف تجزیه و تحلیل آماری به تحلیل بهتر و رسیدن به نتایج دقیق تر کمک خواهد کرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

نظریه های اخلاقی معمولا به سه گروه نظریه های فضیلت گرایی، نتیجه گرایی و وظیفه گرایی تقسیم می شوند. نظریات اخلاقی اغلب فیلسوفان اسلامی را می توان جزء نظریه های فضیلت گرا دانست. ملاصدرا یکی از بزرگ ترین فیلسوفان اسلامی است، که فلسفه او از جهات مختلف دارای نوآوری است، پس شایسته است که نظریه اخلاقی او به طور منسجم تحقیق و بررسی گردد. این مقاله به این مهم می پردازد. ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف فضیلت گرای اخلاقی، نظریه اخلاقی اش را با بحث از سعادت آغاز می کند. او بر اساس مبنای فلسفی اش، اصل وجود، شعور و ادراک وجود را سعادت می شمارد. هر موجود بر اساس مرتبه وجودی اش از سعادت متناسب برخوردار است. وی در بیانی کلی سعادت را نیل هر موجودی به کمال وجودی مختص خویش تعریف می کند که این کمال وجودی با مقتضای ذاتی او مطابق است. از نظر ملاصدرا سعادت حقیقی انسان در حکمت نظری و علم به حقایق اشیا و مشاهده موجودات مجرد عقلی و ذوات نورانی و اتصال و بلکه اتحاد با عقل فعال و بالاتر از همه ادراک ذات باری تعالی و لقای اوست. اما نیل به این سعادت عقلی بدون سعادت بدنی که همانا تهذیب نفس، تطهیر باطن، کنترل قوای غضبی و شهوی توسط قوه عقلی و نیل به ملکه عدالت ممکن نیست. ملاصدرا معتقد به قاعده اعتدال ارسطویی است و همه فضایل اخلاقی را در حد وسط میان دو طرف افراط و تفریط قرار می دهد. وی مانند اغلب علمای اخلاق اسلامی معتقد به چهار فضیلت اصلی و هشت رذیلت اصلی مقابل است.

از وظایف اخلاق هنجاری ارائه معیارهای فراگیر اخلاقی و تعیین مصادیق ارزش اخلاقی است؛ در این میان سه نظریه غایت گرا، وظیفه گرا و فضیلت محور تلاش کرده اند تا به این مهم بپردازند. هر یک از این سه نظریه اشکالاتی دارند که نیازمند بررسی و تحقیق است. از این میان امکان تلفیق میان این سه دیدگاه به گونه ای که ساختار آنها باقی بماند نیز وجود ندارد. بنابراین تنها راه حل این است که ویژگی های یک نظریه اخلاقی درست و قابل قبول بررسی شود تا راهی برای دستیابی به آن باز شود. مهم ترین شاخص هایی را که یک نظریه درست باید رعایت کند عبارتند از: توجه کافی به بی طرفی اخلاقی، برخورداری از ادله درست، در نظر گرفتن ماهیت اخلاق، بهره مندی از مبانی اخلاقی صحیح، نظام مندی و سازگاری و کاربردی بودن. می توان از دین اسلام با توجه به برخورداری از مبانی قوی و دستورات روشن، به نظریه ای رضایتبخش در این باب دست یافت. البته این مهم نیازمند بررسی مسئله در ابعاد نظری، عملی و کاربردی مبتنی بر آموزه های اسلامی است.

مسائل و مشکلات زیست محیطی در عصر حاضر باعث شده تا راهبردهای نرم افزاری (بررسی رفتارهای اخلاقی در حوزه محیط زیست) در کنار راهکارهای سخت افزاری (تولید تکنولوژی های دوستدار محیط زیست) برای حل این مسائل مورد توجه قرار گیرند. از سویی دیگر، تحولات اخیر در نظریه های رفتاری، امیدواری هایی برای فهم مناسب رفتارهای اخلاقی انسانی در ارتباط با محیط زیست به وجود آورده است. در این پژوهش که به شیوه مطالعه تحلیلی - انتقادی صورت گرفته، تلاش بر آن است تا ضمن تشریح و مرور انتقادی نظریه های غربی رفتار اخلاقی در حفاظت از محیط زیست، نظریات اخلاقی متفکران و اندیشمندان اسلامی نیز ارائه گردد. نظریه های مختلفی از سوی اندیشمندان غربی برای تشریح رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی انسان ها در ارتباط با محیط زیست ارائه شده است، از قبیل نظریه کنش علی (رفتار هدفمند)، رفتار برنامه ریزی شده، الگوی اجتماعی - روانشناسی رفتار نوع دوستانه شوارتز و نظریه ارزش - عقیده - هنجار استرن. علی رغم نشر و به کارگیری زیاد این نظریات رفتاری، این نظریات به دلیل غفلت از ورود متغیرهای اخلاقی، از قبیل هنجارهای اخلاقی و جهت گیری های ارزشی، مورد نقد می باشند. از سوی دیگر، اندیشمندان اسلامی و ایرانی در این زمینه نظریاتی ارائه داده اند که به نظر می رسد سازگاری بیشتری با اخلاقیات و روحیات جوامع اسلامی دارد. در این پژوهش به برخی از این نظریات اسلامی اشاره شده است. پیشنهاد می شود تا محققان اسلامی فعال در حوزه های فلسفه اخلاق و روانشناسی اخلاق، تلاش بیشتری جهت استخراج نظریه های رفتاری از منابع اسلامی داشته باشند و ضمن به کارگیری این نظریات در تحقیقات میدانی و اصلاح ساختاری آن ها، قدرت پیش بینی آن ها را بهبود دهند.

واکاوی نظرات دانشمندان در حوزه اخلاق عمومی نشان داد که رفتار اخلاقی در حسابداری چیزی فراتر از کاربرد مفهوم عمومی رفتار اخلاقی نبوده ماهیت اصلی آن، از نظریه های عمومی اخلاق برگرفته شده است. در این راستا، کشورهای مختلف تلاش کرده اند تا با تدوین آیین اخلاق حرفه ای در حوزه حسابداری بتوانند مسیر درستی را پیش روی حسابداران قرار دهند، هرچند که این تلاش ها غالبا نتایج مثبتی نداشته و اغلب شاهد تخلفات آن ها در بخش های مختلف بوده ایم. هدف تحقیق حاضر ارایه الگوی تصمیم گیری اخلاقی یکپارچه در جامعه حسابداران رسمی با بهره گیری از نظریه داده بنیاد است. برای این منظور، ابتدا با مطالعه ادبیات تحقیق، سوالات مصاحبه نیمه ساختاریافته طراحی و 30 نفر از اساتید دانشگاهی و کارشناسان حسابداری با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. سپس، مدل تحقیق با استفاده از نظریه داده بنیاد و نرم افزار MAXQDA 2020 از طریق فرآیند کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) انجام گرفت و الگوی تصمیم گیری اخلاقی یکپارچه برای حسابداران رسمی طراحی شد. در پایان، معیارهای در نظر گرفته شده برای تصمیم گیری اخلاقی با توجه به مدل اشتراوس و کوربین و در قالب بخش هایی از قبیل شرایط علی، مقوله اصلی، شرایط مداخله گر، عوامل زمینه ای، راهبردها و پیامدها ارایه گردید.

هدف این مقاله بررسی نظریه های مسئولیت پذیری اجتماعی است. مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت، تعهدات و وظایفی است که واحدهای تجاری برای حداکثر سازی ثروت سهامداران در برابر جامعه و محیط زیست به عهده دارد. روش تحقیق این مقاله، روش کتابخانه ای است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که نظریه های مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت متنوع و گوناگون می باشند. این نظریه ها در چهار گروه نظریه های ابزاری، نظریه های سیاسی، نظریه های یکپارچه و مکمل؛ و نظریه های اخلاقی قابل طبقه بندی است. در نظریه های ابزاری، شرکت بعنوان ابزاری برای خلق ثروت دیده می شود، و فعالیتهای اجتماعی آن تنها وسیله ای برای دستیابی به نتایج اقتصادی هستند. نظریه های سیاسی، بر قدرت شرکتها در جامعه و استفاده مسئولانه از این قدرت در عرصه سیاسی تاکید دارند. نظریه های یکپارچه و مکمل، بر برآورده ساختن مطالبات اجتماعی توسط شرکت متمرکز می شوند. نظریه های اخلاقی نیز بر مسئولیت های اخلاقی شرکتها نسبت به جامعه اشاره دارند. در واقع، این نظریه ها بر چهار بُعد سودآوری، عملکرد سیاسی، مطالبات اجتماعی و ارزش های اخلاقی متمرکز می شوند. این یافته ها نشان دهنده آن است که با ادغام این چهار گروه از نظریه ها، می توان نظریه جدیدی در رابطه با مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت، تدوین نمود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

قاضی عبدالجبار گرچه به عنوان متکلم معتزلی مشهور است، با توجه به نظرات اخلاقی او در کتب کلامی بی شک می توان او را یک فیلسوف اخلاق نیز نامید. در این مقاله ما در صدد هستیم تا نظرات اخلاقی او را در باب اخلاق هنجاری و فرا اخلاق بیان کنیم. عبدالجبار یک فیلسوف اخلاق عقل گرا است که منشا الزامات اخلاقی را عقل دانسته و درستی و نادرستی اعمال را به وسیله عقل قابل کشف می داند. او یک ذات گراست یعنی درستی و نادرستی اعمال را ناشی از ذات اعمال می داند نه عوامل خارجی. او یک وظیفه گرای قاعده نگر است و معتقد به قواعد و وظایف اخلاقی است که انسانها موظف به انجام آنها هستند. او یک شهودگرا و مبناگرای اخلاقی است یعنی معتقد به قضایای پایه اخلاقی است که قابل شهود عقلانی هستند. این قضایا که بیانگر اصول اخلاقی اند، بدیهی و ضروری بوده و مبنای تعیین وظایف دیگر (نظری و اکتسابی) هستند.